Củ địa liền là cây gì? Hình ảnh, tác dụng và chữa bệnh gì?

Củ địa liền là thảo dược quen thuộc trong nhiều bài thuốc Y học cổ truyền, giúp hỗ trợ cải thiện nhiều loại bệnh, nhất là các bệnh liên quan đến xương khớp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn khái quát về địa liền, cách sử dụng cũng như những lưu ý quan trọng cần biết.

I. Củ địa liền là củ gì?

Củ địa liền hay còn gọi là Tam nại, Sơn nại, Sa khương,… có tên khoa học là Kaempferia galanga L, thuộc họ Gừng Zingiberaceae. Đây là loại cây thảo, sống lâu năm, cao từ 30 – 60cm.

Rễ địa liền phân thành nhiều củ nhỏ, có vân ngang, hình trứng, mọc nối tiếp nhau. Lá của cây địa liền hình tròn, có một vài chấm vuông, mọc xòe rộng và gần như sát mặt đất. Trong đó, mặt trên của lá nhẵn bóng, mặt dưới có lông mịn, phần mép lá có xu hướng chuyển màu khi già đi.

Hoa địa liền không cuống, nằm ẩn trong bẹ lá và thường mọc thành cụm. Mỗi cụm hoa địa liền thường có từ 6 – 12 bông hoa màu trắng, có đốm tím ở giữa. Đài hoa địa liền có 3 răng dài, hẹp và nhọn.

Hình ảnh củ địa liền

Các bộ phận trên cây địa liền đều có mùi thơm, vị cay nóng, có tác dụng ôn trung, tán hàn, trừ thấp, chỉ thống, tiêu viêm – theo Đông y.

Trong đó, phần rễ hoặc củ địa liền là bộ phận được ứng dụng vào các bài thuốc nhiều nhất. Chúng thường được thu hoạch vào mùa đông xuân, sau đó được đem về rửa sạch, thái miếng và phơi khô.

II. Tác dụng của củ địa liền

Theo nhiều tài liệu ghi chép lại, củ địa liền được sử dụng để hỗ trợ cải thiện các bệnh như:

2.1 Giảm đau nhức xương khớp, phong thấp

Để biết củ địa liền có tác dụng gì, hãy nhìn vào khả năng cải thiện xương khớp của chúng.

Cải thiện xương khớp nhờ địa liền

Kaempferol trong địa liền có tác dụng chống viêm, giảm đau, tăng cường lưu thông máu hiệu quả. Hơn nữa, các chất giảm đau như zingerone, zingiberene trong địa liền có thể tác động lên các thụ thể đau ở hệ thần kinh trung ương, từ đó giúp giảm thiểu cảm giác đau nhức ở các khớp bị phong thấp.

Chính vì vậy, thật không ngoa khi nói rằng, củ địa liền có tác dụng hỗ trợ chống viêm, giảm đau, tăng cường lưu thông máu, từ đó giúp giảm đau nhức xương khớp, phong thấp.

2.2 Giảm đau răng, viêm lợi

Địa liền có khả năng chống viêm và giảm phù nề cao. Theo một nghiên cứu khoa học, củ địa liền khô chiết xuất bằng cồn và các dung môi khác có khả năng chống lại phản ứng viêm cấp tính rất tốt.

Chưa hết, cơ chế chống viêm của địa liền liên quan đến sự hiện diện của các chất chuyển hóa có hoạt tính sinh học. Bằng cách ức chế sự giải phóng các yếu tố gây viêm, địa liền có thể giúp người dùng giảm cảm giác đau răng, viêm lợi, sưng lợi một cách nhanh chóng.

2.3 Chữa bỏng

Mặc dù có tính nóng, tuy nhiên tính nóng của địa liền là tính nóng dương, có tác dụng làm ấm cơ thể, tăng cường tuần hoàn máu, từ đó giúp giảm đau, chống viêm, kháng khuẩn, chống oxy hóa.

Địa liền có khả năng hỗ trợ tái tạo làn da mới bị bỏng

Trong khi đó, bỏng là do các tổn thương ở ngoài da gây ra. Các tổn thương này khiến mạch máu dưới da bị giãn nở, dẫn đến sưng tấy. Đồng thời, nếu không được sơ cứu đúng cách, các chất trung gian gây viêm cũng sẽ được giải phóng, gây ra kích ứng, đau đớn.

Như vậy, khi bôi địa liền lên vết bỏng, các hoạt chất trong địa liền sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu ở vùng da bị bỏng, giảm sưng tấy và giúp vết bỏng nhanh lành.

2.4 Chống oxy hóa

Tác dụng chống oxy hóa của củ địa liền được thể hiện qua việc trung hòa các gốc tự do, giúp bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương.

Một số nghiên cứu khoa học cho thấy, địa liền có hoạt tính chống oxy hóa tốt, thậm chí vượt trội hơn một số loại dược liệu khác. Cụ thể, chiết xuất chloroform trong địa liền có hoạt tính chống oxy hóa mạnh nhất, cao gấp 10 lần chiết xuất metanol.

Nhờ đó, khi được hấp thụ, các thành phần trong địa liền sẽ trung hòa các gốc tự do, từ đó bảo vệ tế bào khỏi bị tổn thương, giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm các bệnh lý liên quan đến oxy hóa, như ung thư, tim mạch, tiểu đường,…

2.5 Giảm ho, hen suyễn

Củ địa liền có chứa các chất có tác dụng chống co thắt như: gingerol, shogaol, zingerone. Các chất này có khả năng hỗ trợ giảm co thắt phế quản, từ đó giúp đường thở được thông thoáng hơn. Điều này có tác động tích cực đến chức năng hô hấp, giúp người dùng giảm ho, hen suyễn hiệu quả.

2.6 Hỗ trợ tiêu hóa

Củ địa liền chữa bệnh gì? Như đã tìm hiểu, củ địa liền có tác dụng ôn trung, tán hàn, chỉ thống, tiêu viêm. Những tác dụng này có thể giúp giảm đau bụng, rối loạn tiêu hóa theo những cách sau:

• Làm ấm bụng: Tím ấm trong địa liền giúp làm ấm bụng, từ đó giúp giảm cảm giác đau bụng, chướng bụng, đầy hơi.
• Giảm co thắt dạ dày: Các chất như gingerol, shogaol trong địa liền có khả năng giảm co thắt dạ dày, từ đó giúp giảm thiểu tình trạng đau bụng, khó tiêu.
• Tăng cường tiêu hóa: Hàm lượng Zingiberene dồi dào trong địa liền có thể giúp tăng cường tiết dịch tiêu hóa, từ đó giúp thức ăn được tiêu hóa dễ dàng hơn.

Địa liền rất phù hợp với những người bị tiêu hóa kém

Ngoài ra, củ địa liền còn mang lại nhiều công dụng khác như: hỗ trợ cải thiện viêm phế quản, hạ sốt, nhức đầu, lạnh bụng,….

⚠️Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, củ địa liền là một loại thảo dược tự nhiên, có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh, nhưng không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Vì thế, khi gặp vấn đề về sức khỏe, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia để được tư vấn về cách kết hợp củ địa liền với thuốc chữa bệnh một cách an toàn và hiệu quả.

III. Cách sử dụng củ địa liền

Củ địa liền là vị thảo dược đa năng, có thể biến hóa thành nhiều món ăn, bài thuốc khác nhau. Dưới đây là một số gợi ý về cách sử dụng củ địa liền đơn giản tại nhà, giúp bạn tận dụng tối đa những lợi ích của loại thảo dược này.

3.1 Sắc nước uống địa liền

Sắc địa liền thành nước uống là cách chế biến phổ biến nhất. Cách thực hiện vô cùng đơn giản, chỉ cần vài bước là bạn đã có ngay một chén nước sắc củ địa liền thơm ngon, bổ dưỡng.

Nước địa liền thơm ngon giúp bồi bổ sức khỏe, xua tan mệt mỏi sau ngày dài làm việc

– Chuẩn bị:

• 4-6g củ địa liền tươi hoặc khô
• Nồi
• Ấm đun nước
• Chén.

– Cách làm:

• Bước 1: Rửa sạch, thái nhỏ địa liền
• Bước 2: Cho địa liền vào nồi, thêm nước và đun sôi.
• Bước 3: Đối với củ địa liền khô, sắc thuốc trong khoảng 30 phút. Đối với củ địa liền tươi, thời gian sắc thuốc có thể lâu hơn, khoảng 45-60 phút.
• Bước 4: Chắt lấy nước và uống khi còn ấm, 3 lần/ngày, mỗi lần 1 chén.

3.2 Củ địa liền ngâm rượu

Nhiều người có thói quen ngâm rượu với mọi loại thảo dược họ có. Vậy củ địa liền ngâm rượu có uống được không? Củ địa liền ngâm rượu có tác dụng gì? Được biết, củ địa liền có thể ngâm rượu và mang lại tác dụng giảm đau, nhức mỏi, hỗ trợ cải thiện các bệnh xương khớp rất tốt.

Địa liền ngâm rượu có vị ngọt, cay, hơi đắng, thơm mùi địa liền

– Chuẩn bị:

• 100g củ địa liền khô hoặc 1kg củ địa liền tươi
• Bình thủy tinh
• 4 lít rượu trắng (40-50 độ)

– Cách làm:

• Bước 1: Rửa sạch, thái nhỏ địa liền
• Bước 2: Cho củ địa liền vào bình thủy tinh, thêm rượu trắng và đậy nắp kín.
• Bước 3: Ngâm rượu trong khoảng 1 tháng.
• Bước 4: Mỗi ngày dùng 2-3 lần, mỗi lần 1 thìa rượu ngâm.

3.3 Tán bột địa liền

Củ địa liền là thảo dược có thể ăn được. Chúng có vị ngọt, cay, hơi đắng và thơm nhẹ. Tuy nhiên, để làm mới thực đơn mỗi ngày, bạn có thể tán bột địa liền để nấu canh, súp, hầm xương,….

Củ địa liền làm gia vị

– Chuẩn bị:

• Củ địa liền tươi hoặc khô
• Máy xay, rây.

– Cách làm:

• Bước 1: Củ địa liền tươi rửa sạch, thái nhỏ. Củ địa liền khô rửa sạch, thái nhỏ hoặc xay nhỏ.
• Bước 2: Cho củ địa liền vào máy xay sinh tố rồi xay nhuyễn.
• Bước 3: Lọc lấy phần bột địa liền, bỏ bã.
• Bước 4: Cho bột địa liền vào lọ thủy tinh, đậy kín, bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát.

3.4 Bài thuốc kết hợp củ địa liền

• Bài thuốc chữa đau nhức xương khớp: Dùng địa liền, thổ phục linh, đỗ trọng, ngưu tất, phục linh mỗi loại 100g, sắc với nước, uống ngày 3 lần.
• Bài thuốc chữa ho gà: Dùng 30g địa liền, 30g lá chanh, 100g bạch tần bì, 100g rau sam tươi, 100g rau má tươi và 50g lá tía tô.Sắc các vị thuốc trên với nước và thêm đường kính vừa đủ, uống ngày 3 lần.
• Bài thuốc chữa viêm họng: Dùng 30g củ địa liền, 30g cát cánh, 30g bạc hà, 10g cam thảo, sắc với nước và một chút đường phèn, uống ngày 3 lần.

IV. Lưu ý khi sử dụng củ địa liền

Địa liền là một loại thảo dược có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, nhưng cần dùng đúng cách và đặc biệt lưu ý những vấn đề sau:

• Người bị cao huyết áp, phụ nữ mang thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng củ địa liền.
• Không dùng quá liều hoặc dùng kéo dài, có thể gây nóng trong, táo bón.
• Chỉ nên mua địa liền và các vị thuốc khác ở địa chỉ uy tín để đảm bảo chất lượng.
• Những người âm hư, hỏa uất, thiếu máu, dạ dày nóng rát,… không nên dùng củ địa liền.

Người bệnh thiếu máu có thể gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khi dùng địa liền

Nhìn chung, địa liền là một loại thảo dược quý, có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, đặc biệt là đối với xương khớp. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên sử dụng củ địa liền theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc thầy thuốc.