Cây hy thiêm là cây gì? Đặc điểm, hình ảnh, chữa bệnh gì?

Đau nhức xương khớp dai dẳng khiến bạn khó khăn trong sinh hoạt và làm việc? Bạn đã thử qua nhiều phương pháp nhưng vẫn chưa thấy hiệu quả? Hãy tìm hiểu về hy thiêm – vị thuốc quý từ thiên nhiên có khả năng hỗ trợ cải thiện nhiều bệnh lý xương khớp như phong thấp, đau lưng, mỏi gối, tê tay,…

I. Hy thiêm là cây gì?

Hy thiêm (Sigesbeckia orientalis) là cây thân thảo, mọc hoang, sống lâu năm, cao từ 30 – 40cm, có nhiều cành nằm ngang. Cây hy thiêm còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như cỏ đĩ, cứt lợn, hy thiêm thảo, chó đẻ,… 

Thân cây hy thiêm có lông mịn, mùi hôi nhẹ. Lá hy thiêm hình tim tròn, mọc đối xứng, cuống ngắn và mép có răng cưa. Hoa hy thiêm thảo rất nhỏ, thường có màu vàng nhạt,  mọc thành chùm. Quả hy thiêm hình trứng, có lông, màu đen.

Hình ảnh cây hy thiêm

Hy thiêm thường ra hoa từ đầu tháng 4 đến cuối tháng 9, sau đó kết trái khoảng giữa các tháng 6 – 10. Tùy từng vùng khác nhau mà hy thiêm có thể được thu hoạch khác nhau. Một số nơi thu hái hy thiêm vào lúc cây chưa ra hoa, đem về phơi khô trong mát hoặc ngoài nắng, bó thành từng bó nhỏ để bảo quản và sử dụng.

II. Tác dụng của hy thiêm thảo

Hy Thiêm thảo là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, mang lại nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, bao gồm:

2.1 Tác dụng của hy thiêm theo Y học Cổ Truyền

Để giúp bạn trả lời “cây hy thiêm có tác dụng gì”, nhiều tài liệu cổ phương đã đề cập như sau:

Giải mã cây hy thiêm chữa bệnh gì

 

• Trong sách “Đồ kinh bản thảo”, tác giả đã đề cập đến tác dụng của cây hy thiêm là “trị can thận phong khí, chân tay tê dại, đau nhức trong xương, đau lưng gối mỏi – kiêm chủ phong thấp sang, cơ nhục tê khó khỏi”.
• Trong sách “Bản thảo kinh sơ” lại cho rằng, cây hy thiêm có thể “khu phong trừ thấp kiêm hoạt huyết”.

Chính vì vậy, từ xa xưa, cây hy thiêm thảo đã được ông cha ta ứng dụng vào nhiều bài thuốc nam, giúp hỗ trợ cải thiện nhiều bệnh lý xương khớp.

2.2 Tác dụng của hy thiêm theo Y học hiện đại

Theo một số nghiên cứu của các giảng viên tại trường Cao đẳng Y dược Thành phố Hồ Chí Minh, cây hy thiêm chứa hàm lượng lớn chất darutin (một dẫn chất của axit salicylic) và các chất đắng như daturosid, orientin,… Các hoạt chất này đều có tác dụng rất tốt trong kháng viêm, hạ huyết áp và giãn cơ.

Giải đáp hy thiêm thảo có tác dụng gì

Hơn nữa, chiết xuất cồn thô của hy thiêm cho thấy khả năng chống lại sự tăng axit uric máu. Thành phần hóa học mang lại tác dụng này được cho là các hợp chất của phenolic. Điều này cho thấy, hy thiêm có tác dụng góp phần cải thiện bệnh gút.

Một nghiên cứu khác đã chứng minh chiết xuất cồn của hy thiêm thảo còn mang lại khả năng ngăn ngừa viêm, kể cả viêm cấp và viêm mạn tính. Chưa hết, chiết xuất cồn của loại cây này còn thể hiện hoạt động chống tăng sinh mạnh mẽ. Điều này mang lại hy vọng về một chất bổ sung lý tưởng trong quá trình điều trị ung thư nội mạc tử cung.

Không chỉ vậy, hàm lượng kirenol trong rễ hy thiêm còn được ghi nhận có hiệu quả trên các vi khuẩn gram dương, bao gồm: Staphylococcus aureus, Staphylococcus cholermidis và Acinetobacter baumannii.

Từ những bằng chứng trên, cây hy thiêm được ứng dụng nhằm hỗ trợ cải thiện các bệnh xương khớp như thoái hóa cột sống thắt lưng, gút, viêm khớp, đau nhức vai gáy, thoái hóa khớp gối,…

Ngoài những công dụng nổi bật về cải thiện xương khớp, hy thiêm còn có tác dụng hỗ trợ cải thiện sỏi thận, sỏi bàng quang, viêm gan, vàng da, lợi tiểu, giảm đau,….

III. Tác dụng phụ của Hy Thiêm

Hy Thiêm là thảo dược tương đối lành tính, tuy nhiên, nếu sử dụng quá liều hoặc sai cách, chúng có thể gây ra các tác dụng phụ như:

• Nôn
• Buồn nôn
• Tiêu chảy
• Chóng mặt
• Rối loạn tiêu hóa

IV. Cách sử dụng hy thiêm thảo

Cây hy thiêm dược liệu có thể sử dụng dưới dạng thuốc sắc, thuốc bột, viên nang hoặc  dạng cao. Mỗi loại sẽ có cách sử dụng khác nhau, cụ thể như sau:

Hy thiêm thảo có thể được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau

 

• Thuốc sắc: Đây là cách sử dụng phổ biến nhất của hy thiêm thảo. Để sắc thuốc, bạn cần chuẩn bị 10-20g hy thiêm khô, rửa sạch, cho vào ấm sắc với 400ml nước, đun sôi nhỏ lửa trong khoảng 30 phút. Sau đó, lọc lấy nước cốt, chia làm 2-3 lần uống trong ngày.
• Thuốc bột: Để sử dụng thuốc bột hy thiêm, bạn cần tán hoặc xay hy thiêm thành bột mịn, mỗi lần uống lấy 10-20g, pha với nước ấm uống.
• Viên nang: Đây là dạng bào chế tiện lợi, dễ sử dụng, tuy nhiên, bạn nên uống thuốc viên theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.
• Thuốc cao: Cao Hy Thiêm có tác dụng tốt đối với các bệnh xương khớp. Bạn nên uống thuốc cao theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

V. Các bài thuốc từ cây hy thiêm nổi tiếng

Tùy theo cơ địa và tình trạng bệnh của từng người mà có thể kết hợp cây hy thiêm với các vị thảo dược khác nhau để tăng hiệu quả chữa bệnh. Dưới đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ cây hy thiêm được nhiều người áp dụng:

 – Bài thuốc chữa đau lưng, mỏi gối

Chuẩn bị 50g hy thiêm, 10g lá lốt, 20g thổ phục linh và 20g ngưu tất. Mang tất cả các nguyên liệu rửa sạch, sao vàng, tán thành bột mịn. Mỗi lần dùng 10g, hòa với nước ấm uống 3 lần/ngày.

 – Bài thuốc giảm viêm khớp, tê tay chân, đau nhức gân cốt

Dùng 15g hy thiêm thảo, 15g bạch mao đằng và 25g ngưu tất, mang rửa sạch, cho vào ấm sắc với 500ml nước. Tiếp đó, hãy đun sôi nhỏ lửa trong khoảng 30 phút, lọc lấy nước cốt để uống, 3 lần/ngày.

 – Bài thuốc chữa viêm đa khớp dạng thấp

Rửa sạch 200g hy thiêm thảo, cho vào ấm sắc với 1 lít nước rồi đun sôi nhỏ lửa trong 30 phút. Kế tiếp, bạn lọc lấy nước cốt, cho thêm 50g đường đen vào và khuấy đều đến khi nước cô đặc lại thành cao. Chi cao hy thiêm thành 2 phần uống trong ngày, mỗi lần 1 chén nhỏ.

Bài thuốc giảm viêm đa khớp dạng thấp từ hy thiêm

VI. Nên mua cây hy thiêm thảo ở đâu?

Hy thiêm có thể được mua tại các hiệu thuốc đông dược, phòng chẩn trị y học cổ truyền, phòng khám đông y.

Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng chỉ nên tìm mua hy thiêm ở những địa chỉ uy tín, được cấp phép hoạt động và có giấy kiểm nghiệm chất lượng thuốc đạt chuẩn.

Giá hy thiêm dao động từ 80.000 – 130.000 VNĐ/kg (đối với dược liệu khô). Giá bán có thể chênh lệch ở những địa chỉ và thời điểm khác nhau. Người sử dụng nên tham khảo giá bán của nhiều địa chỉ trước khi quyết định mua hàng.

VII. Lưu ý cần biết khi sử dụng hy thiêm

Để phát huy tối đa tác dụng của cây hy thiêm thảo, người dùng cần lưu ý những vấn đề quan trọng sau:

Tập luyện thể thao là cách cải thiện xương khớp rất tốt

 

• Hy thiêm dược liệu có thể tương tác với một số loại thuốc (đặc biệt là sắt), vì thế hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn.
• Cần kiên trì sử dụng trong thời gian dài (từ 3 – 6 tháng) mới thấy được hiệu quả rõ rệt.
• Ngưng sử dụng hy thiêm và các bài thuốc liên quan ngay khi có dấu hiệu bất thường.
• Phụ nữ có thai, cho con bú, người bị suy nhược cơ thể hoặc tỷ vị hư hàn không nên sử dụng hy thiêm dưới bất kỳ hình thức nào.
• Kết hợp hy thiêm với chế độ ăn uống lành mạnh, hợp lý. Cụ thể, ưu tiên các loại thực phẩm tốt cho xương khớp như rau xanh đậm, trái cây có múi, sữa, ngũ cốc… Hạn chế các món ăn cay nóng, chiên xào, chứa nhiều đường muối, các thức uống có cồn, gas hoặc các chất kích thích.
• Nghỉ ngơi điều độ, tránh khuân vác vật nặng quá sức và tập luyện thể thao đều đặn để nâng cao thể lực, đồng thời tăng cường sức mạnh cho cơ xương khớp.

Tóm lại, hy thiêm là một vị thuốc quý trong y học cổ truyền, có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe, đặc biệt là các bệnh xương khớp. Tuy nhiên, để phát huy tối đa hiệu quả của hy thiêm, người bệnh nên trao đổi kỹ lưỡng với thầy thuốc về liều lượng và cách sử dụng phù hợp.